De pagina ververst bij het selecteren van een onderwerp.

Sla artikel navigatie over.

Organisatie en activiteiten

Wat wij doen

Wij zorgen voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het Nederlandse spoorwegnet. Als onafhankelijke partij verdelen we de ruimte op het spoor, regelen we al het treinverkeer, bouwen en beheren we stations en leggen we nieuwe sporen aan. We onderhouden bestaande sporen, wissels, seinen en overwegen. ProRail is ook netbeheerder en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor het transport van elektriciteit over het net.

Onze missie

Wij verbinden mensen, steden en bedrijven per spoor, nu en in de toekomst. Wij maken aangenaam reizen en duurzaam vervoer mogelijk en zorgen dat het op en om het spoor veilig is.

Onze visie

Treinverkeer is onmisbaar voor de bereikbaarheid van (nieuwe) woongebieden en het behalen van de klimaatdoelstellingen. Samen met onze partners geven we invulling aan de groeiende behoefte aan duurzame mobiliteit in Nederland.

Onze strategie

Wij hebben de opgave om onze samenleving en economie op een schone en duurzame manier in beweging te houden, nieuwe woningen en wijken in heel Nederland bereikbaar te maken en innovatie te stimuleren met technologische en digitale vernieuwing van het spoor.

Dat doen we door oplossingen te realiseren voor de groeiende vraag naar personen- en goederenvervoer per spoor. Uit onze studies en analyses blijkt dat de vervoersvraag de komende jaren – na de dip vanwege corona – snel zal terugkomen op het oorspronkelijke (hoge) groeipad van voor de coronatijd. Naar verwachting zal in 2030 de totale vraag naar reizigersvervoer met 30% en naar goederenvervoer met 50% zijn toegenomen. Door het vervoer van meer reizigers en goederen over het spoor te faciliteren, geven we met ons spoornetwerk duurzame invulling aan de Nederlandse mobiliteitsvraag.

Onze strategie, verbindt, verbetert, verduurzaamt, blijft onverminderd de route waarmee we die groei willen bereiken. In 2022 hebben we concreter gemaakt hoe we in de komende jaren uitvoering geven aan deze strategie. Daarbij hebben we ook rekening gehouden met uitdagingen zoals tekort aan personeel in de sector, beschikbaarheid van materialen en de executiekracht van onze organisatie.

Onze ambities

  • Verbindt: we vergroten de capaciteit op het spoor, inclusief stations en emplacementen.

  • Verbetert: we zorgen voor veilig en betrouwbaar spoor, tot tevredenheid van reizigers, verladers en omgeving.

  • Verduurzaamt: we maken spoormobiliteit zo duurzaam mogelijk en verkleinen onze ecologische voetafdruk.

  • Bevlogen ProRailers: we willen een aantrekkelijke organisatie zijn om te werken.

  • Betaalbaar spoor: we geven het belastinggeld dat wij ontvangen doelmatig uit.

Onze strategische prioriteiten

We hebben onze ambities vertaald naar een aantal strategische prioriteiten. Deze zijn de komende jaren leidend voor wat we doen. We brengen de basis op orde in de dagelijkse operatie, we moderniseren het spoornetwerk als geheel en we zetten een flinke stap in innovatie en digitalisering.

We weten dat we onze grote opgave alleen kunnen waarmaken als we ook wat veranderen in hoe we de dingen doen, met elkaar en met de sector. Daarom werken we de komende jaren ook aan het versterken van onze organisatie. We gaan bijvoorbeeld meer focus aanbrengen, op uniforme manier samenwerken en we investeren in een ontwikkelprogramma voor alle medewerkers.

Werkgebied

Ons werkgebied is het spoor in Nederland en de aansluitingen op het spoor naar het buitenland. Ons hoofdkantoor staat in Utrecht en er zijn vier regiokantoren: Amsterdam, Rotterdam, Zwolle en Eindhoven. Verspreid over het land hebben we twaalf verkeersleidingposten van waaruit we het treinverkeer besturen. Er zijn zes uitruklocaties voor incidentenbestrijding. In Utrecht zit het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR), waar ProRail samenwerkt met vervoerders en spooraannemers en de afhandeling van calamiteiten en incidenten op het spoor coördineert.

Organogram

Juridisch speelveld

ProRail staat breed in de belangstelling van zijn omgeving, reizigers, vervoerders en toezichthouders. Denk aan het toezicht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op de capaciteitsverdeling, de gebruiksvergoeding, de netverklaring en de toegangsovereenkomst. Daar komt het toezicht bij van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) op naleving van de Spoorwegwet met een focus op veiligheid. Ook is sprake van toezicht door de Arbeidsinspectie op naleving van de arbeidsomstandigheden van ProRail als opdrachtgever. Daarnaast besteedt ProRail extra aandacht aan contracten en contractmanagement gedurende de uitvoering van projecten, mede om zorg te dragen voor een goede werkrelatie met aannemers, opdrachtgevers en de omgeving van ProRail.

Juridische structuur

ProRail is een besloten vennootschap: ProRail B.V. De Nederlandse Staat is via Railinfratrust B.V. 100% aandeelhouder van ProRail. Het aandeelhouderschap is ondergebracht bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Beheerconcessie

Onze beheertaken staan in de Spoorwegwet en zijn vertaald naar de beheerconcessie. De huidige beheerconcessie loopt van 2015-2025, tenzij deze eerder wordt ingetrokken bij het van kracht worden van de instellingswet zbo (Wet publiekrechtelijke omvorming ProRail). In deze beheerconcessie zijn de verantwoordelijkheden van ProRail vastgelegd:

  • Het onderhoud van de hoofdspoorweginfrastructuur.

  • De voorbereiding en uitvoering van de uitbreiding van de hoofdspoorweginfrastructuur.

  • Een eerlijke, niet-discriminerende en transparante verdeling van de capaciteit van de hoofdspoorweginfrastructuur.

  • Het leiden van het verkeer over de hoofdspoorweginfrastructuur.

Beheerplan

Jaarlijks stelt ProRail in samenspraak met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een beheerplan op met doelstellingen voor het komende jaar. In 2021 hebben we net als in 2019 een beheerplan opgesteld voor een periode van twee jaar, het beheerplan 2022-2023. Nieuw is dat we nu ook een doorkijk hebben gegeven naar de jaren 2024 en 2025. Doel hiervan is ervaring op te doen met een meerjarig plan. Input voor het beheerplan is onder meer de jaarlijkse beleidsprioriteitenbrief waarin het ministerie de belangrijkste aandachtspunten voor het komende jaar aangeeft, maar ook de uitdagingen die wij als ProRail zelf op ons af zien komen. We meten de voortgang van onze activiteiten onder andere op basis van prestatie-indicatoren en programma’s en rapporteren op halfjaar- en jaarbasis aan het ministerie.

Na vaststelling van het beheerplan 2022-2023 heeft ProRail in 2022 het addendum beheerplan 2022-2023 opgesteld. In dit addendum is ingegaan op een aantal ontwikkelingen en plannen die we nog niet in het beheerplan 2022-2023 konden delen en is op een aantal onderwerpen actuele informatie gegeven zoals over de gewijzigde planning van productstappen, de geëvalueerde aanpak winterweer en het verbeterprogramma Zee-Zevenaar. Het addendum beheerplan 2022-2023 is half november 2022 naar het ministerie verstuurd en is vervolgens met de Tweede Kamer gedeeld.

Ontwikkeling wetgeving

Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO)

Het kabinet Rutte-III heeft in het regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’ (2017-2022) het voornemen opgenomen om ProRail B.V. om te vormen tot een publiekrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan (zbo) met eigen rechtspersoonlijkheid.

ProRail zbo wordt gevormd bij wet. Hiertoe is in februari 2020 een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer en in januari 2021 een nota van wijziging. Het wetsvoorstel was na het vallen van het kabinet in januari 2021 controversieel verklaard. Na de vorming van het nieuwe kabinet heeft de vaste Kamercommissie voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat van de Tweede Kamer besloten dat de parlementaire behandeling wordt doorgezet. Bij afronding van dit jaarverslag heeft het debat over het wetsvoorstel nog niet plaatsgevonden. Na het debat zal de Tweede Kamer stemmen over het wetsvoorstel en door de Kamerleden eventueel ingediende amendementen en moties. Als de Tweede Kamer het wetsvoorstel heeft aangenomen, gaat het wetsvoorstel daarna voor behandeling naar de Eerste Kamer.

In 2022 heeft het programmateam Omvorming ProRail, vooruitlopend op het mogelijke verloop van het wetsvoorstel, samen met het programmateam van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verdere voorbereidingen getroffen.

Omgevingswet

De Omgevingswet is in 2022 tweemaal uitgesteld vanwege technische onvolkomenheden en daarmee de bruikbaarheid van het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO). Begin 2023 is de verwachte ingangsdatum wederom uitgesteld om alle partijen voldoende voorbereidingstijd te geven nadat er een besluit is genomen over de inwerkingtreding. Dit besluit is genomen op 14 maart 2023. De Eerste Kamer heeft ingestemd met de ingangsdatum van 1 januari 2024. Dit betekent dat de wet dan definitief in werking treedt. De bundeling van regelgeving gaat helpen om nog beter met onze omgeving samen te werken op gebieden die nu nog in allerlei wetten en regels verspreid zijn.

In 2022 heeft een breed samengesteld programmateam binnen ProRail gewerkt aan een reeks acties om ervoor te zorgen dat wij voorbereid zijn zodra de wet in werking wordt gesteld. Zo is het leertraject voor medewerkers voortgezet, is er veel overleg geweest met andere rijkspartijen, is er geoefend met het werken binnen het DSO en getest in de ‘keten’ met andere overheidspartijen. Daarnaast is er inhoudelijk veel voorbereid om straks te kunnen werken met de nieuwe Omgevingswetinstrumenten en de toepassing van de nieuwe regels.

Verslag raad van bestuur

De raad van bestuur doet in de volgende hoofdstukken verslag van de prestaties en gebeurtenissen in 2022: 'Profiel', 'Onze prestaties', 'Financiën', 'Medewerkers' en 'Risicomanagement'.