Veilig leven

Overwegveiligheid

Het aantal dodelijke slachtoffers op overwegen was in 2022 beduidend lager dan in voorgaande jaren. Er zijn in 2022 twee dodelijke slachtoffers te betreuren op beveiligde overwegen te Arnemuiden en Meerlo. Op NABO’s (niet actief beveiligde overwegen) vielen in 2022 geen dodelijke slachtoffers. In 2022 was het totaal aantal aanrijdingen op overwegen 26, wat ook lager is dan in 2021 (32).

ProRail is in 2022 gestart met het volledig herzien van haar risicobeoordelingsmodel. Waar mogelijk onderbouwen we dit wetenschappelijk conform de Europese Regelgeving. De herziening doen wij in samenwerking met vervoerders en (inter)nationale experts en de intentie hierbij is het model zo op te zetten dat het in de nabije toekomst ook toegankelijk wordt voor de overige spoorse stakeholders.

Aangezien voor overwegen nog geen zicht is op aanvullende financiële middelen blijft ProRail in gesprek met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, waarbij wordt gezocht naar mogelijkheden om invulling te kunnen blijven geven aan de ambitie zoals is vastgelegd in de Beleidsagenda Spoorveiligheid 2020-2025. Het ministerie heeft ProRail daarnaast gevraagd met de resterende vrije middelen de mogelijkheden te onderzoeken de reeds beveiligde overwegen nog veiliger te maken.

NABO-programma

In 2022 is er wederom hard gewerkt om de veiligheid op overwegen te vergroten. Van de 180 openbare niet actief beveiligde overwegen (NABO’s) die opgenomen zijn in het NABO-programma, zijn tot en met 2022 110 NABO's opgeheven, beveiligd of vervangen door een brug of onderdoorgang. ProRail blijft zich maximaal inzetten om de resterende 70 NABO's zo snel mogelijk aan te pakken. Voor het overgrote deel van deze NABO's is de realisatie in gang gezet of ligt er een plan van aanpak dat samen met andere belanghebbende partijen is opgesteld. Deze gezamenlijkheid is bij elke sluiting of aanpassing van een overweg noodzakelijk. ProRail kan immers niet eenzijdig besluiten een NABO op te heffen of te beveiligen en kan sluiting niet juridisch afdwingen. Vandaar dat ook na de beoogde streefdatum van eind 2023 nog NABO's overblijven om aan te pakken. De staatssecretaris heeft de Tweede Kamer hierover geïnformeerd op 8 december 2022.

Overige overwegprogramma’s

Eind 2022 is het programma Programma Verbeteren Veiligheid Overwegen (PVVO) afgesloten en blijven we kansen benutten die buiten de overige programmakaders vallen op het gebied van overwegveiligheid met het opvolgende programma Maatwerk Overwegen Aanpak (MOA).

Van de 33 geprioriteerde NABO’s die zijn geïdentificeerd met het ontruimingsrisico zwaar verkeer, is eind 2022 op 24 NABO’s het risico zwaar verkeer gemitigeerd. Het is gelukt om voor het merendeel van die NABO’s tot een robuuste, toekomstvaste aanpak te komen waarbij de NABO afgesloten is. De overige NABO’s zijn opgenomen in lopende programma’s of nog in onderzoek.

Ook worden vanuit Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (LVO) diverse maatregelen uitgevoerd om dichtligtijden te verkorten (toepassing aftellers) en is de beproevingsperiode met de flitscamera bij een overweg in de gemeente Bunnik gestart, in goede samenwerking met bevoegd gezag en Openbaar Ministerie. In een aantal gemeenten is al overeenstemming met de “lokale driehoek” om in 2023 camerasystemen uit te rollen.

Suïcides

In 2022 vonden 261 pogingen tot suïcides op het spoor plaats (2021: 256), waarvan 230 met dodelijke afloop of letsel door een trein. Van deze 230 waren dit er 210 met een dodelijke afloop, 5 met zware verwondingen en 15 met licht letsel. Hiervan (230) vonden er 89 (39%) plaats op een overweg, 55 (24%) op een treinstation en 86 (37%) op de vrije baan.

In 2022 heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het programma Suïcidepreventie Spoor verlengd tot en met 2026. Dat betekent dat we doorgaan met bestaande maatregelen zoals het afschermen van risicolocaties door het plaatsen van hekwerken, anti-loopmatten en camera’s met detectie. Ook zullen we meer pilotlocaties voorzien van blauw licht om het effect op het voorkomen van suïcides sneller en beter te kunnen meten. Daarnaast onderzoeken we de komende jaren verder of we inzet van innovatieve technologieën, zoals ‘artificial intelligence’ en radartechnologie, kunnen inzetten in het voorkomen van suïcides.