De pagina ververst bij het selecteren van een onderwerp.

Sla artikel navigatie over.

Veilig reizen

Europese definitie significant: Ongeval met een schade > EUR 150.000, of dodelijke/ zwaargewonde slachtoffers, of geen treinverkeer mogelijk op gehele baanvak > 6 uur.

Ontsporingen

Er waren in 2023 in totaal negen ontsporingen tijdens rangeren, geen enkele was significant volgens de Europese definitie. Daarnaast was er het tragische ongeval bij Voorschoten waarbij een reizigerstrein ontspoorde na een aanrijding. Het totaal aantal ontsporingen tijdens rangeren was lager dan in 2022. De meeste ontsporingen vonden op lage snelheid plaats en waren het gevolg van onvolledige bediening van een wissel door een rangeerder. Geen van de ontsporingen ontstond door achterstallig onderhoud van de infra.

Sinds 11 mei 2021 was een veiligheidsbericht van kracht voor het Nederlandse spoor. We stellen zo’n bericht op als direct maatregelen nodig zijn om een bepaald veiligheidsrisico weg te nemen. Het betrof het functioneren van de spoorstaaf-bevestiging. Op verschillende plekken was deze bevestiging niet op orde en waren extra inspectie en herstel nodig. Op 30 juni 2023 heeft ProRail het veiligheidsbericht ingetrokken. Het veiligheidsrisico wordt nu door ProRail beheerst met behulp van een nieuw ontwikkelde toepassing. Hierbij wordt aan de hand van beelden van de videoschouwtrein het functioneren van de bevestigingen automatisch beoordeeld. Hierdoor kan worden vastgesteld dat het spoor veilig bereden kan worden.

Botsingen

In 2023 hebben zeven treinbotsingen plaatsgevonden, waarvan geen enkele significant volgens de Europese definitie. Elk van deze botsingen betrof botsingen tijdens rangeren, waarvan vijf bij goederenprocessen. Er waren twee botsingen in het reizigersproces waarvan één botsing van leeg reizigersmaterieel tegen een stilstaande trein met reizigers. Dat betrof een situatie waarin de treinen moesten combineren. Dat gebeurde met te hoge snelheid waardoor beide treinen beschadigden. De andere botsing betrof een situatie met leeg reizigersmaterieel. Drie van de vijf botsingen in het goederenrangeerproces waren binnen niet-centraal bediend gebied (NCBG) bij Moerdijk. De andere twee waren in centraal bediend gebied (CBG).

STS-passages (stoptonend sein)

Het aantal STS-passages in 2023 (97) is gedaald ten opzichte van 2022 (107). Deze daling komt voor het grootste gedeelte door daling binnen de reizigersprocessen. Bij goederen is sprake van een stijging. Ondanks een lager aantal STS-passages, stijgt het aantal STS-passages Gevaarpunt Bereikt. Deze stijging zit bij de goederendienst. In de reizigersdienst blijft dit aantal gelijk (12).

In 2023 is gestart met een versterking van onderzoek en registratie van STS-passages en andere vormen van rijden zonder toestemming. Daarnaast zijn regionale werkgroepen opnieuw opgestart waarin met vervoerders de oorzaken en mogelijke verbetermaatregelen in relatie tot STS-passages worden besproken.

Het definitieve aantal STS-passages wordt later in het jaar door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) vastgesteld. Op basis van nader onderzoek naar de meldingen van STS-passages kan dit definitieve cijfer iets afwijken van het hier genoemde voorlopige cijfer.

Transferongevallen

In 2023 werden tot en met oktober 729 transferongevallen geregistreerd (2022: 670), waarbij de meeste ongevallen vallen in de categorie 'roltrapongevallen' (236). Daarbinnen was één dodelijk slachtoffer te betreuren. De categorie ‘val van trap’ omvatte 134 ongevallen met één zwaargewond slachtoffer. Daarnaast was sprake van één zwaargewonde na een val tussen trein en perron, met aanrijding van deze persoon als gevolg door het vertrek van die trein. Er vindt onderzoek plaats naar de omstandigheden waaronder deze incidenten hebben plaatsgevonden. Op basis daarvan worden verbetermaatregelen uitgeprobeerd en ingesteld.

In 2023 liepen diverse onderzoeken, waaronder het onderzoek naar het effect van voorbijrijdende treinen langs perrons met 160 km/u met het oog op deze toekomstige snelheidsverhogingen. Daarnaast is bijvoorbeeld een innovatietraject uitgevoerd voor onderzoek naar een alternatieve perronrandbeveiliging die stations kan worden ingevoerd om ‘val van perron’ (vanwege de mogelijk ernstige gevolgen) te voorkomen.

Programma Aantoonbaar Veilige Berijdbaarheid (AVB)

Naar aanleiding van enkele incidenten hebben we in 2022 het AVB-programma opgezet dat zich voornamelijk richt op het optimaliseren van het inzicht in de actuele staat van het spoor en effectievere sturing op het proces van herstel en vervanging. Zoals sporen waarvan geen recente meettreindata beschikbaar zijn, intensiever toezicht en adequaat optreden bij dreigende normoverschrijdingen door bijvoorbeeld het vervangen van spoorstaven en bevestigingsmiddelen. Voor de korte termijn hebben we aanvullende maatregelen getroffen voor de beheersing van de risico’s. Zo vindt jaarlijks een AVB-toets plaats op de aantoonbaarheid van de veilige berijdbaarheid van sporen en wissels met een verhoogd risicoprofiel. In 2023 is de validatie van meetgegevens uit de meettrein verbeterd en is ketenbreed een landelijk uniforme werkwijze (handelingskader) geïmplementeerd voor de strengste normoverschrijdingen. ProRail heeft daarnaast een  In Control Statement (ICS) afgegeven op het infragerelateerde risico op ontsporing om te bevestigen dat de risico’s beheerst zijn. Hierover zijn wij in gesprek met de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Programma AVB Bruggen

In 2021 en 2022 zijn audits uitgevoerd op de constructieve veiligheid van elf spoorbruggen met een overspanning van ten minste 50 meter. Uit deze audit kwam naar voren dat aangeleverde instandhoudingsdocumenten voor deze spoorbruggen niet volledig waren. In het eerste kwartaal van 2023 is het programma AVB Bruggen geïnitieerd met de oprichting van een werkgroep, die een plan van aanpak heeft opgesteld. In het derde kwartaal is een programmamanager aangesteld die de uitvoering van het plan gaat leiden. Het programma is nu in uitvoering en loopt op schema In het vierde kwartaal is gestart met het landelijk aanvullen en compleet maken van het technisch dossier van bruggen en het borgen van de technische staat. Het eerste concrete resultaat was een vastgestelde prioriteringslijst voor het uitvoeren van (extra) herbeoordelingen.

Baanstabiliteit / Landelijk Netwerk Analyse Baanlichamen

In 2021 is ProRail gestart met de Landelijke Netwerk Analyse Baanlichamen. Deze analyse geeft inzicht in de ondergrond van onze spoordijken en maakt duidelijk of deze de toekomstige groei aan kunnen. De laatste jaren rijden vaker zwaardere en snellere treinen over onze spoordijken, terwijl 80% hiervan meer dan honderd jaar oud zijn.

De eerste fase van dit onderzoek is in 2023 afgerond. Na uitvoering van fase 2 moet duidelijk zijn waar we maatregelen moeten treffen om verdere groei van treinverkeer mogelijk te maken.

Deze netwerkanalyse is onderdeel van een groter programma Baanlichaam. Dit programma richt zich ook op wetenschappelijk onderzoek door TU Delft en Deltares om te kijken wat de daadwerkelijke invloed van treinen is op de belasting van de spoordijken.

Sociale veiligheid

Afgelopen jaren verslechterde de sociale veiligheid op stations. Vanuit een landelijk convenant sociale veiligheid in het OV is een actiecomité opgericht om extra aandacht te schenken aan deze problematiek. Het betreft een samenwerking met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, het ministerie van Justitie en Veiligheid, politie, provincies, NS, regionale vervoerders en ProRail. Vorig jaar gingen diverse initiatieven van start:

  • Gezamenlijke onderzoeken naar factoren die invloed hebben op sociale veiligheid.

  • Het opstellen van een plan van aanpak voor extra (fysieke) maatregelen op stations zoals afschermingen, camera’s en extra toezicht, specifiek voor stations die onder een 6,0 scoren op sociale veiligheid in de stationsbelevingsmonitor (SBM).